فروشگاه اینترنتی برق صنعتی |
نویسنده: برق صنعتی کار ترموکوپل آبگرمکن چیست؟ ترموکوپل یکی از مهم ترین و پایه ای ترین اجزای ایمنی در آبگرمکن های گازی دیواری است. عملکرد اصلی این قطعه، تشخیص وجود شعله شمعک و قطع خودکار جریان گاز در صورت خاموش شدن آن است به عبارت دیگر، وقتی شمعک روشن است، گرمای شعله باعث ایجاد جریان الکتریکی بسیار کم در جفت حرارتی می شود؛ این جریان مغناطیس شیر گاز را نگه می دارد تا شیر باز بماند و گاز به شعله برسد. اما به محض خاموش شدن ناگهانی شعله، تولید جریان قطع و شیر مغناطیسی بسته می شود؛ در نتیجه، از نشت گاز و خطرات ناشی مانند آتش سوزی یا انفجار جلوگیری می‌شود. در واقع، Thermocouple را می‌توان قلب تپنده سیستم ایمنی آبگرمکن دانست که پایداری شعله را کنترل می کند.
به منظور خرید و استعلام قیمت، بر روی سنسور دما کلیک کنید
تفاوت ترموکوپل و ترموپایل
در سیستم های گرمایشی گازی، علاوه بر حسگر دما ترموکوپل، گاهی از ترموپایل نیز استفاده می گردد. تفاوت های کلیدی آنها به شرح زیر هستند:
ترموکوپل شامل یک اتصال فلزی منفرد است که ولتاژ کمی در حدود ۲۰–۳۰ میلی ولت تولید می کند. این ولتاژ کافی است تا شیر کوچک گاز را باز نگه دارد. وظیفه اصلی ترموکوپل کنترل شعله فرعی (شمعک) و قطع خودکار گاز در صورت خاموشی آن است.
ترموپایل نیز مجموعه ای از چند ترموکوپل سِری شده است. این مجموعه، ولتاژ قابل توجهی تولید می کند. در سیستم های پیشرفته تر، ترموپایل ممکن است برای باز و بسته کردن شیر اصلی گاز مورد استفاده قرار گیرد. به عنوان مثال، در برخی بخاری ها و پکیج ها از ترموپایل استفاده می گردد تا بدون نیاز به برق خارجی، جریان گاز را مستقیماً کنترل کند.
به طور خلاصه، جفت حرارتی به منظور اندازه گیری گرمای شعله و ایمنی شمعک به کار می رود، در حالی که ترموپایل در صورت نیاز به منبع ولتاژ قوی تر بکار می آید.
بیشتر بخوانید: ترموکوپل چیست؟
اجزای ترموکوپل آبگرمکن کدامند؟
ساختمان ترموکوپل آبگرمکن شامل بخش های داخلی و خارجی زیر است:
- سیم های ترموکوپل دو عدد سیم فلزی ناهمجنس مانند نیکل-کروم و نیکل هستند که در یک انتها جوش خورده اند. محل جوش را نقطه اتصال گرم یا Hot Junction می نامند.
- عایق یا ایزولاتور معمولاً از سرامیک یا مواد نسوز دیگری ساخته شده و سیم ها را از یکدیگر و از بدنه خارجی جدا می کند.
- پیچ ترمینال یا هد در انتهای بیرونی ترموکوپل یک سر فلزی کلگی یا هد قرار دارد که توسط یک گلند پیچ مغزی به شیر گاز یا بدنه متصل می گردد. این قسمت محلی است که سیم‌ها به هدر وصل شده و از آنجا قابل دسترسی است.
- غلاف محافظ هم یک پوشش فلزی معمولاً از جنس استیل یا برنج که بر روی سیم ها و عایق کشیده می شود تا از ترموکوپل در برابر ضربه، رطوبت و آلودگی محافظت کند.
به‌طور کلی این اجزا اطمینان می دهند که جفت گرمایی هم دقیق عمل کند و هم در محیط چگال های گرمایشی در برابر شرایط مختلف مانند حرارت و رطوبت محافظت گردد.
نشانه‌های خرابی ترموکوپل آبگرمکن چیست؟
خرابی ترموکوپل آبگرمکن معمولاً با برخی علائم آشکار خود را نشان می دهد. یکی از مهم ترین نشانه‌های خرابی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
روشن نشدن آبگرمکن
اگر پس از باز کردن شیر گاز دستگاه روشن نمی شود یا شمعک فوراً خاموش می شود، اولین مورد، احتمالاً خرابی حسگر دما ترموکوپل است.
خاموشی مکرر شعله
شعله شمعک بدون تغییر در تنظیمات گاز، به طور متناوب روشن و خاموش می گردد. این رفتار ناگهانی نشان می دهد سنسور به درستی ولتاژ ثابت تولید نمی کند.
کاهش دمای آب
اگر آبگرمکن آب را خوب گرم نمی کند یا آب گرم به حد مطلوب نمی‌رسد، ممکن است حسگر ولتاژ کافی ندهد و گاز به اندازه لازم به مشعل نرسد.
بوی گاز
بوی گاز در خانه می تواند ناشی از کار نکردن صحیح حسگر باشد؛ چراکه اگر دماسنج نتواند سریع مسیر گاز را ببندد، مقدار ناچیزی گاز ممکن است نشت کند.
صداهای غیرعادی
صدای تق‌تق یا وزوز هنگام روشن بودن آبگرمکن که قبل از آن وجود نداشته است، می تواند نشان دهنده جرقه زن های نامناسب یا عملکرد غیرعادی ترموکوپل باشد.
توجه داشته باشید مشاهده یک یا چند مورد از این علائم لزوماً به معنای خرابی قطعی ترموکوپل نیست؛ اما در صورت بروز آنها باید عملکرد دستگاه توسط یک تعمیرکار متخصص بررسی شود. برای مثال، اگر ترموکوپل خراب باشد، گاز شمعک قطع می شود و عملاً امکان روشن شدن آبگرمکن وجود نخواهد داشت.
آموزش تست و تعویض ترموکوپل آبگرمکن
1) تست ترموکوپل با مولی متر
برای اطمینان از سلامت ترموکوپل آبگرمکن می توان از یک مولتی‌متر دیجیتال استفاده کرد.
مراحل کلی تست عبارت اند از:
- ابتدا آبگرمکن را خاموش کرده و گاز آن را قطع کنید. ورودی مولتی متر را روی ولتاژ DC میلی ولت تنظیم کنید.
- پروب مثبت مولتی متر را به نوک ترموکوپل و پروب منفی را به بخش انتهایی یا پایه آن وصل کنید.
- شمعک را روشن کنید. اگر سنسور سالم باشد، مولتی متر باید ولتاژی بین ۲۰ تا ۷۵ میلی ولت نشان دهد.
- اگر ولتاژ اندازه گیری شده خارج از این بازه باشد یا مولتی متر مقدار صفر نشان دهد، نشانگر خرابی یا ضعف حسگر دما است.
۲) تعویض ترموکوپل آبگرمکن دیواری
در صورت نیاز به تعویض، مراحل زیر را با دقت انجام دهید:
- قبل از هر اقدامی، ورودی گاز و برق آبگرمکن را قطع کنید تا از هرگونه خطر احتمالی جلوگیری گردد.
- کاور یا درپوش رویی آبگرمکن را با ابزار مناسب باز کنید تا به محفظه داخلی دسترسی پیدا کنید.
- مهره نگهدارنده ترموکوپل که در انتهای پشت محفظه قرار دارد را با آچار شُل کرده و فقط مقدار کمی باز کنید. سپس پیچ های نگهدارنده روی سنسور را با پیچ گوشتی باز کنید.
- سنسور قدیمی را به آرامی از جای خود خارج کنید. مراقب باشید سیم و پوشش عایق آن به هیچ عنوان آسیب نبیند. چون دچار مشکلات
- سنسور نو را در محل قبلی قرار دهید. نوک آن را در فاصله مناسب از شعله شمعک تنظیم کنید که به طور معمول در حد چند میلی متر است. پیچ های جلو و مهره پشتی را ببندید تا ترموکوپل آبرگرمکن محکم شود. فاصله صحیح بین نوک حسگر TC، الکترود جرقه زن و شمعک را رعایت کنید تا عملکرد دستگاه به هم نخورد.
- در انتها پس از محکم بستن همه اتصالات، ورودی گاز و برق را باز کنید. آبگرمکن را روشن کنید و چند دقیقه صبر نمایید. سپس شیر آب گرم را باز کنید تا ببینید آیا آب گرم به درستی تولید می گردد و شعله ثابت می ماند. اگر پس از تعمیر روشن شدن آبگرمکن با انفجار جزئی همراه بود، نشانه نصب نادرست است که باید مجدداً مراحل بالا را بررسی کنید.
نکته ایمنی مهم:
در تمام این مراحل احتیاط کنید. مانند توصیه کارشناسان، از تصویری که از اتصالات گرفتید حتما استفاده کنید؛ نصب قطعات در جای نامناسب می تواند خطر انفجار یا آسیب جدی ایجاد کند. در صورت تردید، بهتر است از یک تعمیرکار حرفه ای کمک بگیرید تا تعویض ترموکوپل به درستی انجام شود.
نکات نگهداری ترموکوپل آبگرمکن
برای جلوگیری از خرابی ترموکوپل و افزایش عمر مفید آن، رعایت نکات زیر توصیه می شود:
- تجمع رسوبات کربن و گرد و غبار روی نوک حسگر می تواند در انتقال حرارت اختلال ایجاد کند.
- به‌طور دوره ای نوک ترموکوپل را در حالی که دستگاه خاموش است با یک دستمال تمیز یا محلول مناسب پاک کنید.
- ضربه شدید یا خمیدگی ترموکوپل ممکن است باعث شکستگی سیم ها یا تغییرات فیزیکی ساختار آن شود.
- هنگام سرویس و تعمیر آبگرمکن، مراقب باشید به میله ترموکوپل فشار وارد نگردد.
- همان طور که قبلا به آن اشاره کردیم، ترموکوپل پس از سال ها کارکرد فرسوده می گردد.پیشنهاد می شود هر چند سال یکبار عملکرد آن را بررسی کنید. برای مثال، افت ولتاژ در تست مولتی متر ممکن است نشانه نیاز به تعویض باشد
اکسیداسیون فلزات ترموکوپل در حضور اکسیژن و رطوبت می تواند آن را ضعیف کند.بنابراین ترموکوپل را در معرض مستقیم آب قرار ندهید و در صورت رطوبت بالا حتماً از جنس‌های مقاوم یا پوشش مناسب استفاده کنید.
با رعایت این نکات نگهداری ساده می‌توانید از سالم ماندن ترموکوپل و عملکرد ایمن آبگرمکن خود اطمینان حاصل کنید.
مقایسه برندهای مطرح ترموکوپل و آبگرمکن در ایران
در بازار ایران چندین برند شناخته شده تولید آبگرمکن وجود دارد که همه از ترموکوپل های استاندارد در سیستم های خود استفاده می کنند. به عنوان مثال، شرکت بوتان یکی از قدیمی ترین و معتبرترین برندهای ایرانی است که به کیفیت قطعات خود معروف است. همچنین برندهایی مانند تاپیکال،ایران رادیاتور، ایرفو (ایرفیکس) و ترموکینگ در بازار حضور دارند. هر یک از این تولیدکنندگان، آبگرمکن های خود را با گواهینامه استاندارد و ترموکوپل های مطمئن عرضه می کنند.
در انتخاب قطعات یدکی مثل ترموکوپل بهتر است از برند یا نمایندگی معتبری خرید کنید. بسیاری از فروشگاه‌ها محصولات ترموکوپل را با ضمانت و خدمات پس از فروش عرضه می‌کنند. به‌عنوان نمونه، بسیاری از شرکت ها انواع ترموکوپل آبگرمکن را در اندازه ها و تایپ های مختلف تولید و تامین می کنند و ضمانت و خدمات پس از فروش خوبی ارائه می دهند.. با این حال، توصیه می شود در انتخاب قطعه به‌ویژه برند داخلی دقت کرده و از اصل بودن کالا مطمئن شوید.
در این مقاله درباره کار ترموکوپل آبگرمکن چیست با شما عزیزان صحبت کردیم و درباره ویژگی های این تجهیزات به طور کتمل صحبت کردیم. اگر سوالی در این زمینه دارید، در بخش دیدگاه های همین مقاله مطرح فرمایید.
سوالات پرتکرار (FAQ)
۱. چگونه بفهمم ترموکوپل آبگرمکن خراب است؟
نشانه‌های اصلی خرابی ترموکوپل عبارتند از روشن نشدن شمعک و خاموشی‌های مکرر شعله
. همچنین اگر آب گرم نمی‌شود یا بوی گاز احساس می‌کنید، ترموکوپل را بررسی کنید. بهترین راه اطمینان، تست با مولتی‌متر است: اگر در حالت شعله باز ولتاژ زیر ۲۰ میلی‌ولت یا صفر است، ترموکوپل معیوب است
۲. آیا می‌توانم خودم ترموکوپل را تعویض کنم؟
در صورت داشتن تجربه فنی و رعایت نکات ایمنی، تعویض ترموکوپل امکان‌پذیر است. اما باید پیش از هر کاری برق و گاز آبگرمکن قطع شود و از قرارگیری صحیح قطعات اطمینان حاصل کنید. به‌هرحال اگر در کار تردید دارید، توصیه می‌شود از تعمیرکار مجاز کمک بگیرید.
۳. چه مدلی ترموکوپل مناسب آبگرمکن من است؟
معمولاً دفترچه دستگاه یا برچسب مشخصات آبگرمکن نوع ترموکوپل موردنیاز را ذکر می‌کند. برای آبگرمکن دیواری معمولاً «ترموکوپل شمعک» در اندازه‌های مشخص (مثلاً ۶، ۱۱ یا ۲۰ سانت) استفاده می‌شود. هنگام خرید، طول و مدل مورد نیاز را به فروشنده بگویید تا مدل سازگار ارائه شود.
۴. تفاوت ترموکوپل برندهای مختلف در چیست؟
عملکرد ترموکوپل در همه برندها یکسان است، اما کیفیت ساخت، جنس سیم‌ها و دقت تولید ممکن است متفاوت باشد. برندهای معتبر معمولاً از آلیاژهای استاندارد استفاده می‌کنند تا طول عمر بیشتر و عملکرد پایدارتر داشته باشند. همچنین خدمات پس از فروش و گارانتی از عوامل مهم در انتخاب برند است.
۵. آیا هر چند وقت یک بار باید ترموکوپل را تعویض کرد؟
ترموکوپل در شرایط عادی سال‌ها کار می‌کند و نیاز به تعویض دوره‌ای ندارد. اما اگر علائم خرابی (مانند کاهش ولتاژ) مشاهده شد یا بیش از چند سال از عمر آن گذشته باشد، بهتر است تعویض گردد. بررسی سالانه ترموکوپل هنگام سرویس آبگرمکن توصیه می‌شود
